Epidemie XXI wieku: choroba niedokrwienna serca04-05-2016

    Choroba niedokrwienna serca jest schorzeniem, u którego podłoża najczęściej leży miażdżyca tętnic, czyli zaburzenie prowadzące do powstania w świetle tętnicy złogów, które upośledzają jej drożność i tym samym przepływ krwi przez tętnicę. W efekcie dochodzi do zaburzenia ukrwienia mięśnia sercowego i zaburzeń jego kurczliwości. Skutki zależą od stopnia zwężenia tętnicy, a także od jego umiejscowienia. Zwężenie początkowych odcinków tętnic wieńcowych jest o wiele groźniejsze niż małych, końcowych gałązek.

    Najczęstszym objawem choroby wieńcowej jest ból w klatce piersiowej. Typowy ból wieńcowy pojawia się po wysiłku fizycznym, zdenerwowaniu, wyjściu na zimne powietrze lub po posiłku. Umiejscowiony jest za mostkiem i może "promieniować" do żuchwy lub lewego barku. Znamienne jest, że ustępuje w ciągu kilku minut po zaprzestaniu wysiłku fizycznego lub po zażyciu nitrogliceryny. Czasami może występować gorsza tolerancja wysiłków lub zaburzenia rytmu serca, niektóre z nich groźne dla życia. Jednak najczęstszym powikłaniem tej choroby wydaje się być zawał mięśnia sercowego.
    Choroba niedokrwienna serca jest jedną z wiodących przyczyn śmierci, a zapadalność na nią ciągle wzrasta. Jest wiele czynników ryzyka tej choroby, które przyjęto dzielić na dwie grupy:

1. Czynniki ryzyka nie podlegające modyfikacji (czyli te, na które nie mamy wpływu) :
- wiek: zapadalność na chorobę wzrasta wraz z wiekiem; u mężczyzn powyżej 45 roku życia, natomiast u kobiet powyżej 55 roku życia;
- płeć męska; mężczyźni chorują częściej;
- obciążenie rodzinne, tzn. występowanie choroby wieńcowej w rodzinie, u krewnych w stosunkowo młodym wieku.

2. Czynniki ryzyka podlegające modyfikacji (możemy mieć na nie wpływ):
- zaburzenia gospodarki lipidowej podwyższony poziom całkowitego cholesterolu, cholesterolu LDL ("złego") i obniżony poziom cholesterolu HDL ("dobrego"), podwyższony poziom trójglicerydów;
- nadciśnienie tętnicze;
- cukrzyca;
 - otyłość (zwłaszcza typu "brzusznego", w którym to typie otyłości tkanka tłuszczowa gromadzi się w obrębie jamy brzusznej, a nie w okolicy odowo-pośladkowej)
- mała aktywność fizyczna
- palenie tytoniu
- nadużywanie alkoholu
- cechy osobowości (labilność emocjonalna, agresywność);
- stres

    Jak widać, czynniki ryzyka podlegające modyfikacji związane są ze stylem życia. Aby zmniejszyć ryzyko zachorowania na chorobę niedokrwienną serca, trzeba walczyć z nałogami: rzucić palenie, ograniczyć alkohol i zmienić złe nawyki żywieniowe, bo to one w decydującym stopniu wpływają na poziom cukru i lipidów w naszym organizmie oraz nierzadko są powodem nadwagi czy otyłości. Jaka zatem powinna być dieta? Jeżeli planujemy przy okazji zrzucić parę zbędnych kilogramów, powinna to być dieta z obniżoną ilością kalorii. Zapotrzebowanie dzienne dorosłego człowieka to średnio około 2500 kcal. Aby schudnąć tygodniowo o 1 kilogram, musimy organizmowi dostarczyć o około 7000-8000 kcal mniej, a więc od codziennego zapotrzebowania odjąć około 1000 kcal. Ponadto dieta powinna być niskotłuszczowa, z ograniczeniem tłuszczów pochodzenia zwierzęcego. Powinniśmy je zastąpić tłuszczami roślinnymi i rybimi. Również cukry proste (zwłaszcza słodycze: cukierki, czekolada) są niewskazane. Do diety powinniśmy wprowadzić za to więcej produktów zawierających cukry złożone, a więc zbóż, warzyw i owoców.
    Warto też zadać o regularną aktywność fizyczną - co najmniej 3 razy w tygodniu przez minimum 30 minut.
    Osoby chorujące na nadciśnienie tętnicze i cukrzycę powinny przestrzegać zaleceń lekarskich (w tym dietetycznych!), przyjmować regularnie leki oraz kontrolować skuteczność leczenia (w tym wypadku odpowiednio: ciśnienie tętnicze krwi i poziom cukru we krwi) i w razie czego zgłaszać się do lekarza w celu modyfikacji leczenia.
     Chorzy na chorobę niedokrwienną serca wymagają stałej kontroli kardiologicznej i przyjmowania leków. Niekiedy konieczne staje się leczenie inwazyjne. Nowoczesne metody obejmują przezskórną plastykę naczyń wieńcowych (PTCA), zwaną potocznie "balonikowaniem" oraz wstawianie pomostów aortalno-wieńcowych ("by-pass"). Pierwsza metoda polega na rozszerzaniu pod ciśnieniem zwężonego fragmentu tętnicy wieńcowej, za pomocą specjalnej sondy z balonikiem na końcu. Druga zaś na wstawieniu omijającego połączenia, wykonanego z własnej żyły lub tętnicy chorego, między aortą a odcinkiem poza zwężeniem tętnicy wieńcowej.

 

Opracowanie: UT

Czytaj także: Stenoza zastawki aortalnej !